10 700 komputerów ZUS-u pod lupą!

Dnia 30 sierpnia br. Fundacja Wolnego i Otwartego Oprogramowania podjęła interwencję w sprawie zamówienia ogłoszonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego przedmiotem jest zakup 10 700 zestawów komputerowych dla pracowników instytucji.

Szacowana wartość postępowania sięga ponad 27,5 miliona złotych, co już teraz stawia go w jednym szeregu z największymi przetargami publicznymi na narzędzia IT ogłoszonymi w Polsce w tym roku. Niestety zachodzi duża obawa, iż przy tym postępowaniu wydatki zamawiającego wyniosą zdecydowanie więcej aniżeli by mogły, a wszystko przez zapisy w specyfikacji przetargu które faworyzują drogie, komercyjne rozwiązania.

Przetarg zatytułowany: „Zakup stacji roboczych” został ogłoszony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 17 sierpnia br. ( TED.259718-2011, nr ref. TZ/370/51/11, wadium określono na poziomie 500 000 zł a termin składania ofert na 26.09.2011). Dokumentacja przetargowa dostępna jest na stronach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W opisie przedmiotu zamówienia zawartym w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia można znaleźć zapisy, z których wynika, że Zamawiający określa z nazwy produkty, które chce nabyć: „Przedmiotem zamówienia jest dostawa, takich samych, 10.700 sztuk stacjonarnych komputerów klasy PC w obudowie typu desktop, klawiaturą, myszą komputerową oraz z monitorem LCD i licencją na system operacyjny Microsoft Windows 7 w polskiej wersji językowej, zwanych dalej stacjami roboczymi, dla Centrali i Oddziałów ZUS”. W dalszej części opisu Zamawiający umieścił informację, iż: „W zakresie systemu operacyjnego dopuszcza się złożenie oferty równoważnej”, którą rozszerzył w części specyfikacji poświęconej charakterystyce produktu: „Microsoft Windows 7, lub równoważny*, w wersji umożliwiającej, zgodnie z zapisami licencyjnymi, nieodpłatny downgrade do systemu Microsoft Windows XP Professional: niewymagający aktywacji, w polskiej wersji językowej wraz z dołączonymi nośnikami pozwalającymi na zainstalowanie wybranej wersji systemu operacyjnego. System zainstalowany na partycji systemowej z domyślnymi ustawieniami wraz z wymaganymi do prawidłowej pracy wszystkich podzespołów sterownikami, bez dodatkowego oprogramowania firm trzecich.

* Warunki równoważności dla systemu operacyjnego MS Windows 7:
System operacyjny umożliwiający działanie:

1. Aplikacji użytkowych KSI ZUS, (…)
2. MS Office 2010 – pakiet aplikacji biurowych
3. WinRAR – program do kompresji plików
4. Nero – program do nagrywania płyt CD/DVD
5. Starszych aplikacji pracujących nieprawidłowo na nowszych niż Windows XP wersjach systemu – za pomocą integrującego się z systemem operacyjnym mechanizmu wirtualizującego XP, do którego działania nie jest niezbędne posiadanie dodatkowych licencji.

Ponadto:

• Wszystkie zaoferowane urządzenia, tj. jednostki centralne, monitory, klawiatury i myszy muszą być oznaczone znakiem CE, posiadać certyfikat CE lub deklarację zgodności CE.
• Zaoferowane urządzenia muszą spełniać wymagania dotyczące efektywności energetycznej, co najmniej równoważnej ze specyfikacjami programu Energy Star – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (WE) nr 106/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r.”

Z pozoru można by stwierdzić, iż Zamawiający w prawidłowy sposób opisał swoje oczekiwania. Wskazał bowiem, iż komputery muszą być dostarczone wraz z zainstalowanym systemem operacyjnym i podał kryteria jakie musi on spełniać. Problemem jednak jest to, że Zamawiający wskazał konkretny z nazwy system operacyjny i jedynie zasygnalizował, że jest możliwość zaproponowania produktu równoważnego. Tym samym ogłoszone w taki sposób zamówienie, naruszyło przepisy PZP w postaci niewłaściwego opisania przedmiotu zamówienia w opublikowanym ogłoszeniu i SIWZ (naruszenie art. 29 ust. 2 i 3 PZP oraz art. 30 PZP) oraz nie zapewnienia zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców (naruszenie art. 7 ust. 1 PZP). Opisanie przedmiotu zamówienia w taki sposób jak uczynił to Zakład Ubezpieczeń Społecznych pozostaje w oczywistej sprzeczności z przytoczonymi aktami prawnymi gdyż wskazane produkty pochodzodą od konkretnego producenta (Znak Towarowy Wspólnoty nr 003500824 – „Microsoft”), co ewentualnym wykonawcom daje co najwyżej jedynie ograniczone pole manewru wyboru dystrybutora danego oprogramowania. Niejako na potwierdzenie spostrzeżeń, iż Zamawiający z góry określił jaki system operacyjny chce nabyć, jest wymóg aby został dostarczony ”w wersji umożliwiającej, zgodnie z zapisami licencyjnymi, nieodpłatny downgrade do systemu Microsoft Windows XP Professional” Tym zapisem uniemożliwiono zatem wybór innego produktu niż Microsoft, bo trudny do wyobrażenia byłoby downgrade Windowsa z innego systemu jak nie… Windows. Opis przedmiotu zamówienia w sposób, w jaki zrobił to Zamawiający wyłącza zatem z konkurencji podmioty, które mogłyby dostarczyć rozwiązania spełniające techniczne i funkcjonalne (nie ujawnione precyzyjnie) wymagania Zamawiającego, aczkolwiek od producentów i o nazwach innych niż przez niego. Stąd tak opisany przetarg nie zapewnia zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. W związku z powyższym wysłane zostało pismo interwencyjne (można się z nim zapoznać tutaj), które wskazuje Zamawiającemu błędy w rozpisanym przetargu i apeluje o jego ponowne, już prawidłowe ogłoszenie.

Reasumując należy stwierdzić, że mocno rozczarowujące jest postępowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy tym przetargu. Biorąc pod uwagę spektakularne i głośne w ostatnim czasie cięcia budżetowe, wydawać by się mogło, że tak ogromne zamówienie jak zakup 10 700 komputerów (szacowane na ponad 27,5 mln zł) zostanie poprzedzone solidnym przygotowaniem przetargu, uwzględniającym (lub choćby nie ograniczającym) wykorzystanie tańszych a równie skutecznych rozwiązań IT. Tylko w tym jednym postępowaniu udałoby się ograniczyć wydatki nawet o kilka milionów złotych! Z pewnością takie działania tej jednej z największych i kluczowych dla kraju instytucji, nie poprawi jej wizerunku w społeczeństwie (wedle ostatnich danych opublikowanych przez CBOS w kwietniu b.r. aż 50% społeczeństwa źle ocenia działalność ZUS-u). Od tak ogromnej instytucji jaką jest ZUS można i wypada spodziewać się więcej, tym bardziej, że posiada ona możliwości organizacyjne aby przeprowadzić przetarg na sugerowanych przez Fundację warunkach. Pozostaje mieć nadzieję, że Zamawiający weźmie pod uwagę zgłoszone w interwencji zastrzeżenia i podejmie kroki w kierunku powtórzenia postępowania. Ze swojej strony będziemy na bieżąco monitorować ten przetarg.