Jabber został zapoczątkowany w 1998 roku przez Jeremie’ego Millera. Popularny protokół bazujący na XML, skończył 12 lat. Tyle czasu minęło od uruchomienia pierwszego serwera umożliwiającego korzystanie z protokołu. Pierwszy serwer został uruchomiony 4 stycznia 1999 roku. Celem Millera było stworzenie w pełni otwartej platformy typu Instant Messaging, która pozwalałaby na komunikację z sieciami ICQ lub AIM.

Od tamtego czasu powstało wiele serwerów oraz klientów XMPP, które korzystają z tego protokołu. Zaś sam protokół nie został nigdy w pełni opisany, a jego dokumentacja jest opisem stanu istniejącego i nie może być brana jako standard, który powinien zostać zaimplementowany.

XMPP został ustandaryzowaną przez Internet Engineering Task Force (IETF), którego oryginalna nazwa jest Jabber. Mimo tego XMPP zakłada kompatybilność wstecz. Mimo tej wstecznej kompatybilności, bardzo stare serwery nie są w pełni zgodne z XMPP.

Implementacje XMPP można zobaczyć w takich serwerach jak jabberd2, oraz klientach np. Tkabber.

Protokół pochodny od XMPP był wykorzystywany w polskim komunikatorze Tlen.pl (teraz jednak dąży on do coraz większej kompatybilności z XMPP). Za pomocą serwerów Jabbera można też komunikować się z użytkownikami komunikatorów Gadu-Gadu, Tlen czy Windows Live Messenger. Korzysta z tej technologii również Facebook do swoich chatów.

Trzeba też zaznaczyć, że XMPP określa sposób połączenia się klienta do serwera, serwerów między sobą, raportowania błędów, wymiany podstawowych informacji między serwerami i klientami oraz sposób zarządzania listą kontaktów i regułami prywatności. Pozostała funkcjonalność, opisana XEP-ami, nie jest już częścią XMPP – XMPP nie określa i nie będzie określał sposobu przesyłu plików czy dostępu do listy transportów na serwerze. To wszystko to tylko rozszerzenia będące częścią Jabber, a nie XMPP.